"Icarus" is a finding from the town of Ligota Dolna (in the Opole region, Poland), included in the series of my works without any additional interference. It represents a bas-relief of Icarus on an old lime kin. The winged figure has been deprived of legs. In the past this is where the symbol of swastika was attached.
............................„Ikar” – to znalezisko z okolic Ligoty Dolnej (woj. Opolskie), którą włączam do cyklu prac nie podejmując żadnej ingerencji. Na starym piecu wapienniku znajduje się płaskorzeźba przestawiająca Ikara. Uskrzydlona postać została pozbawiona nóg. Kiedyś przypięta była do nich swastyka.
____________________________
Archival photos from fotopolska.eu | Fotografie archiwalne z portalu fotopolska.eu
German school for pilots in Ligota Dolna (germ. Nieder Ellgut) before the war.
____________________________
Corps & corpus
Corps & corpus
____________________________
Woodcut of Daedalus watching Icarus fall in Ovid: Metamorphoses, illustrated by Virgil Solis (Frankfurt: 1569) and held in Department of Special Collections of University of Glasgow
____________________________
Icarus from the roman period found in Austria, Graz, Landesmuseum Joanneum
____________________________
The Sea | Morze
View of Ligota Dolna with the lime kin. 240 million years ago shallow and warm Triassic Sea was right there.
Pieter Bruegel the Elder: Landscape with the Fall of Icarus | Wikipedia
Icarus at merito, cum petat alta, cadit, seventeenth century. Etching with engraving | Library of Congress
Fall of Icarus, fresco, Pompeii | Fresk z upadkiem Ikara, Pompeje
W przypadku mitu świat pyta o inny świat. Dzięki pytaniu zachodzi równorzędność
między pytającym a przedmiotem pytania; wówczas też ma miejsce wydarzenie
nadzwyczajne, mianowicie zapytywany świat odpowiada pytaniem. Innymi słowy,
mityczny świat oddziałuje zwrotnie na nasz świat, kwestionując go.
Erich Unger, Mit i rzeczywistość
między pytającym a przedmiotem pytania; wówczas też ma miejsce wydarzenie
nadzwyczajne, mianowicie zapytywany świat odpowiada pytaniem. Innymi słowy,
mityczny świat oddziałuje zwrotnie na nasz świat, kwestionując go.
Erich Unger, Mit i rzeczywistość
Można powiedzieć, że w pewnym sensie symbol wyprzedza rzeczywistość lub, że znak może zapowiedzieć przyszłe zdarzenia. Podobnie jak miraż, który przenosi obraz odległego miejsca w czasie i przestrzeni, Ikar pojawia się w logotypie NSFK (Nationalsozialistisches Fliegerkorps) paramilitarnego korpusu NSDAP założonego w 1937 roku.
W niecałą godzinę jazdy samochodem od mojego domu trafiam do Ligoty Dolnej, małej miejscowości, która przed wojną leżała w obrębie terytorium Niemiec. Natomiast 240 mln lat temu było tam morze – ciepłe i płytkie morze triasowe, w którym rozwijały się przeróżne formy organizmów roślinnych i zwierzęcych. W promieniach słońca prześwietlających płytkie wody lagun kwitło niezwykle bujne życie. Po śmierci ciała tych organizmów rozpadały się na coraz to
drobniejsze i drobniejsze cząstki węglanowe. Te z kolei skupiały się w inne twory – najpierw o mniej zdefiniowanych kształtach takich, jak muły i piaski wapienne, by w końcu zastygnąć w zwartej formie skały. W ciągu ostatnich kilkunastu dziesięcioleci, w działającym na tamtych terenach kamieniołomie wydobywano płyty wapienia triasowego. Znajdowano w nich przy tym zachowane fragmenty ciał prehistorycznych stworzeń: małży, liliowców (bezkręgowców o kształcie
kwiatu), jeżowców, liczne okazy gąbek, inoceramów, ramienionogów i amonitów. Podobno w tamtejszych formacjach skalnych można zaobserwować nawet skamieniałe fale, których nazwa to z niemiecka-brzmiące Riplemarki – powstałe z utwardzonych osadów dennych zatrzymujących kształt falującego nad nimi niegdyś morza. Na zboczu niewielkiego wzgórza, za którym położony jest kamieniołom, wznosi się widoczna z oddali wieża. Jest to nieczynny piec, który służył do
wypalania wydobywanego nieopodal wapienia. Patrząc z oddali można dostrzec postać na jego frontalnej ścianie – płaskorzeźbę przedstawiającą Ikara. Z bliska Ikar jest naprawdę potężny. Choć jest umieszczony na tyle wysoko, że nie sposób dosięgnąć go z ziemi, wiem, że jest o wiele większy ode mnie. Na rozłożonych ramionach ma umocowane skrzydła, w zaciśniętych dłoniach trzyma uchwyty skrzydeł. Na uszkodzonej twarzy trudno rozpoznać ślady rysów, nie ma nóg. Po wojnie skuto je razem ze swastyką. Poniżej postaci da się odczytać wyrytą datę 1938. Płaskorzeźba jest kopią postaci z logotypu NSFK. Miała upamiętnić śmierć pilota szybowca, który podczas feralnego lotu szkoleniowego rozbił się na tym właśnie miejscu. Przed wojną w Ligocie Dolnej, która wtedy jeszcze się nazywała Nieder Ellguth, została założona szkoła lotnicza. Cieszyła się świetną renomą, kiedy w 1937 roku przejął ją paramilitarny NSFK, by tworzyć zaplecze kadrowe Luftwaffe. W 1938 zaprzestano wypalania kamienia w wapienniku i przekształcono go w pomnik organizacji.
Wydaje się niemal jakimś paradoksem, a może właśnie fatum, że uciekający z opresji Ikar staje się symbolem nazistowskich marzeń o podboju przestrzeni, terytorialnej ekspansji. Lebensraum domaga się poszerzania zbyt małego dla nazistów świata. To tak, jakby Ikar zapowiedział upadek III Rzeszy, który nastąpił parę lat później. Obydwie te historie Dedala i Ikara oraz III Rzeszy kończą się klęską. Włączenie przez nazistów do panteonu swoich symboli postaci tragicznej najwidoczniej nie mogło skończyć się inaczej.
drobniejsze i drobniejsze cząstki węglanowe. Te z kolei skupiały się w inne twory – najpierw o mniej zdefiniowanych kształtach takich, jak muły i piaski wapienne, by w końcu zastygnąć w zwartej formie skały. W ciągu ostatnich kilkunastu dziesięcioleci, w działającym na tamtych terenach kamieniołomie wydobywano płyty wapienia triasowego. Znajdowano w nich przy tym zachowane fragmenty ciał prehistorycznych stworzeń: małży, liliowców (bezkręgowców o kształcie
kwiatu), jeżowców, liczne okazy gąbek, inoceramów, ramienionogów i amonitów. Podobno w tamtejszych formacjach skalnych można zaobserwować nawet skamieniałe fale, których nazwa to z niemiecka-brzmiące Riplemarki – powstałe z utwardzonych osadów dennych zatrzymujących kształt falującego nad nimi niegdyś morza. Na zboczu niewielkiego wzgórza, za którym położony jest kamieniołom, wznosi się widoczna z oddali wieża. Jest to nieczynny piec, który służył do
wypalania wydobywanego nieopodal wapienia. Patrząc z oddali można dostrzec postać na jego frontalnej ścianie – płaskorzeźbę przedstawiającą Ikara. Z bliska Ikar jest naprawdę potężny. Choć jest umieszczony na tyle wysoko, że nie sposób dosięgnąć go z ziemi, wiem, że jest o wiele większy ode mnie. Na rozłożonych ramionach ma umocowane skrzydła, w zaciśniętych dłoniach trzyma uchwyty skrzydeł. Na uszkodzonej twarzy trudno rozpoznać ślady rysów, nie ma nóg. Po wojnie skuto je razem ze swastyką. Poniżej postaci da się odczytać wyrytą datę 1938. Płaskorzeźba jest kopią postaci z logotypu NSFK. Miała upamiętnić śmierć pilota szybowca, który podczas feralnego lotu szkoleniowego rozbił się na tym właśnie miejscu. Przed wojną w Ligocie Dolnej, która wtedy jeszcze się nazywała Nieder Ellguth, została założona szkoła lotnicza. Cieszyła się świetną renomą, kiedy w 1937 roku przejął ją paramilitarny NSFK, by tworzyć zaplecze kadrowe Luftwaffe. W 1938 zaprzestano wypalania kamienia w wapienniku i przekształcono go w pomnik organizacji.
Wydaje się niemal jakimś paradoksem, a może właśnie fatum, że uciekający z opresji Ikar staje się symbolem nazistowskich marzeń o podboju przestrzeni, terytorialnej ekspansji. Lebensraum domaga się poszerzania zbyt małego dla nazistów świata. To tak, jakby Ikar zapowiedział upadek III Rzeszy, który nastąpił parę lat później. Obydwie te historie Dedala i Ikara oraz III Rzeszy kończą się klęską. Włączenie przez nazistów do panteonu swoich symboli postaci tragicznej najwidoczniej nie mogło skończyć się inaczej.